BİLİŞSEL UYARIMI VE BEYİN ESNEKLİĞİNİ ARTIRIN

Erken çocukluk dönemi dediğimiz 3-6 yaş arasındaki çocukların beyin gelişimi çevresel uyarılardan etkilenir. Çocuğun öğrenme yeteneği, deneyimleri, ne kadar çok uyaranla karşılaştığı, ne kadar çok sosyal ortama girdiği ve ailenin sosyoekonomik düzeyi bu gelişimi etkiler. Sürekli olarak yeni sinirsel bağlantılar kuran bu taze beyin yaşamın ilk yıllarında yeni bilgilerden, deneyimlerden etkilenir ve değişir. Bu değişim aslında beyin esnekliği yani nöroplastisite olarak adlandırılır. Nöroplastisite, beynimizdeki sinir hücrelerinin öğrenme ve değişme yeteneğidir. Bu yetenek bilişsel işlevlerin kazanılmasının yanı sıra motor becerilerin, dil becerilerinin, sosyal ve duygusal yeteneklerin belirlenmesini sağlar.

Çocuklarda beyin esnekliği nasıl arttırılır?

Bir çocuğun beynini uyarmanın en etkili yollarından biri oyundur. Oyun, çocuğun çevresini öğrenmesini ve ilişkilendirmesini sağlayan doğal bir aktivitedir. Bir oyun kendi içinde ödüllendirmenin yanı sıra, çocuk gelişiminin farklı bileşenlerinin işlevselliğini gerektiren uyarıcı bir faaliyettir.

Oyun çocuğa neler kazandırır?

Oyun çocuğun ruhsal gelişiminin yanı sıra bilişsel olarak da birçok kazanım sağlar. Bunlar;
– Akıl yürütme
– Refleksif (kendini bir obje olarak ele alıp kendi üzerine düşünme) ve temsili düşünme ile anlama yeteneklerinin uyarılması
– Hafıza ve dikkatin aktivasyonu (Örneğin: El oyunları, taş oyunları vs.)
– Hayal gücü ve yaratıcılığın gelişimi
– Fantezi ve gerçek arasındaki ayrım
– Dil ve soyut düşüncenin gelişiminin arttırılması
– Kişisel özerkliğin geliştirilmesi

Yeni teknolojilerin kullanılmasıyla, akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve tabletler için mevcut olan bilmeceler, labirentler, mantıksal sorunlar gibi çeşitli oyunlar da çocuğun bilişsel işlevlerini geliştirebilir. Ancak her zaman çocuğun bireysel değil de arkadaşları ya da ailesiyle oynadığı oyunlar daha faydalıdır. Bireysel olarak oynayacaksa da hayal gücü gerektiren oyunlar bu esnekliği ve bilişsel kazanımı sağlar. Oyuncak olarak değerlendirirsek de her işlevi hazır sunan oyuncaklar değil lego ya da düz, fazla renkli olmayan ahşap bloklar gibi hayal gücü ile farklı şeyler yapabileceği oyuncaklar faydalıdır. Bunların yanı sıra parçaları birleştirmesi gereken puzzle gibi oyunlar da aynı faydayı sağlar.

Oyuncakların yanı sıra bir müzik aleti çalmanın da zeka üzerindeki olumlu etkisini çok uzun zamandır biliyoruz. Araştırmalar, müzikle uğraşan çocukların, diğerlerine göre belirgin şekilde daha fazla akademik başarıya sahip olduğunu gösteriyor.